Ο ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΤΗΝ ΚΑΣΤΕΛΑΝΑ ΚΑΛΑΜΑΥΚΑΣ

Η Καλαμαύκα είναι οικισμός στην περιοχή της ημιορεινής Ιεράπετρας κτισμένος σε υψόμετρο 550μ. Είναι γνωστός για τον ποταμό του «Καλαμαυκιανός» με τις πολύτιμες πηγές του Κεφαλόβρυσου, καθώς και για το μεγάλο επιβλητικό βράχο που δεσπόζει πάνω από το χωριό με το σπηλαιώδες εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού.

 Δύο είναι οι εκδοχές για την ονομασία του χωριού. Η πρώτη, σύμφωνα με ορισμένους ντόπιους οφείλεται στην «καλή αύκλα», το καλοπελεκημένο ξύλινο αυλάκι μεταφοράς νερού που υπήρχε κοντά στις πηγές του Κεφαλόβρυσου. Η δεύτερη προέρχεται από το καπέλο που φορούσαν οι πρώτοι κάτοικοί του που έμοιαζε με το «καλημαύκι» του παπά.

 Η Καλαμαύκα πέρα από το πλούσιο φυσικό της περιβάλλον παρουσιάζει και ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Σύμφωνα με τους ερευνητές, ο Κάστελος απετέλεσε κατά την Υστερομινωική έως Κλασική περίοδο Ιερό κορυφής αφιερωμένο στο θεό Ασκληπιό. Όμως τα μνημεία που διατηρούνται μέχρι  σήμερα προέρχονται κυρίως από τη βυζαντινή εποχή όπως πολλά εξωκλήσια και ναΐσκοι που μαρτυρούν και το έντονο θρησκευτικό συναίσθημα των κατοίκων της Καλαμαύκας.

Από τα πιο χαρακτηριστικά είναι το μικρό εξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου στην Καστελάνα. Είναι κτισμένο στην αρχή του φαραγγιού του Χαυγά μέσα σε ένα πανέμορφο φυσικό περιβάλλον με πυκνή βλάστηση από πρίνους, κυπαρίσσια και μυρτιές. Σύμφωνα με τους βυζαντινολόγους ο μονόχωρος, αναστηλωμένος ναός τοποθετείται στο 13^ο  με 14^ο  αιώνα.

 Λιτό το εξωτερικό του μνημείου. Στο εσωτερικό του όμως παρουσιάζει σπάνιας τέχνης και αισθητικής τοιχογραφίες που δυστυχώς είναι καλυμμένες από ασβέστη και άλλα υλικά. Από ασβέστη έχουν καλυφθεί και άλλα αρχιτεκτονικά - διακοσμητικά στοιχεία του ναού όπως φαίνεται στις φωτογραφίες. Ο ναός πρέπει να ήταν κατάγραφος. Σε αυτό το σημείο να επισημάνω πως είναι φρόνιμο η αρμόδια Μητρόπολη και κυρίως η Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου να φροντίσουν για την άμεση αποκατάσταση των ζημιών και τον καθαρισμό των τοιχογραφιών.

 Στον περιβάλλοντα χώρο υπάρχουν ερείπια από κελιά και εικάζεται ότι ο ναός αποτελούσε το καθολικό γυναικείου μοναστηριού με πλούσιο έργο.