ΑΣΗ ΓΩΝΙΑ ΧΑΝΙΩΝ

Η Ασή Γωνιά είναι ένα ορεινό χωριό στο Νομό Χανίων 600 περίπου κατοίκων που η κύρια απασχόληση τους είναι η κτηνοτροφία. Το χωριό βρίσκεται στην ανατολική πλευρά του όρους Αγκάθες στα όρια των Νομών Ρεθύμνου και Χανίων. Λόγω της γεωγραφικής του, φυσικής οχυρωματικής θέσης του σε υψόμετρο περίπου 600 μ. συνδέθηκε έντονα με την ιστορία των αγώνων του κρητικού λαού από την εποχή της ενετοκρατίας, όπου και αποτελούσε κέντρο επαναστάσεων.

 Οι κάτοικοι του συμμετείχαν σε όλους τους αγώνες κρατώντας το όπλο κυριολεκτικά στο χέρι από όπου προέρχεται και το όνομα Ασή που είναι αραβοτουρκικής προέλευσης (τούρκικα «Asi» σημαίνει «αποστάτης», «ανυπότακτος» και κατ΄ επέκταση «λεβέντης», «παλικαράς», δηλαδή «Γωνιά των παλικαράδων».

Ιστορικά η Ασή – Γωνιά αναφέρεται ως οικισμός ελεγχόμενος από την ρωμαϊκή πόλη Λάππα, τη σημερινή Αργυρούπολη. Επίσημες αναφορές του χωριού Ασή Γωνιά υπάρχουν από την Ενετική Περίοδο, ενώ ο οικισμός βρισκόταν ανατολικότερα από το σημερινό. Κατά την τουρκοκρατία το χωριό δεν πατήθηκε από τους τούρκους λόγω του δύσβατου της περιοχής.

 Η Ασή – Γωνιά έχει συνδεθεί με την ευλογία των κοπαδιών την ημέρα του Αγίου Γεωργίου, ένα μοναδικό έθιμο στην Κρήτη. Οι βοσκοί της περιοχής θεωρούν προστάτη τους τον Αη Γιώργη και στις 23 Απριλίου συρρέουν με τα κοπάδια τους στην εκκλησία του Αη Γιώργη του Γαλατά. Τα ζώα στολισμένα με τα πιο μελωδικά «λέρια» (κουδούνια), μαντρώνονται στην «κούρτα» έξω από την εκκλησία και αρμέγονται ένα – ένα. Στη συνέχεια το κοπάδι ευλογείται από τον ιερέα και το γάλα μοιράζεται στους κατοίκους και τους επισκέπτες.

Από την Ασή Γωνιά καταγόταν οι Παύλος Γύπαρης, Γεώργιος Ψυχουντάκης και Στυλιανός Κοκκινάκης.