Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΕΩΣ ΚΑΙ ΟΙ ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΣΤΑΘΜΟΙ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥ

Ο Πανίερος ναός της Αναστάσεως του Κυρίου, πήρε πολλά ονόματα κατά τις διάφορες εποχές, όπως «μαρτύριον, ή Ανάστασης» ή Ναός του Αγίου Τάφου» ή « Ναός του Κυριακού Τάφου».  Στον ορθόδοξο κόσμο είναι γνωστός ως «Ο Ναός της Αναστάσεως».

 Ο Ιερός αυτός ναός κτίστηκε  στο λόφο του Γολγοθά, είναι ο πιο ένδοξος της ανθρωπότητας, και  ο ιστορικότερος του κόσμου από θρησκευτικής άποψης, γιατί μέσα σ΄ αυτόν ο Σωτήρας του κόσμου Σταυρώθηκε, Τάφηκε και Αναστήθηκε εκ νεκρών. Σαν έργο τέχνης αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά μνημεία.

 Οι κυριότεροι σταθμοί της ιστορίας του είναι: Το 137 μ. Χ. ο αυτοκράτορας της Ρώμης Ανδριανός, διέταξε να σκεπάσουν με χώματα τον Γολγοθά και τον τάφο του Χριστού. Πάνω σ’ αυτά έκτισε ναό της Αφροδίτης και άλλα δημόσια κτίρια.

 Το 325 – 335μ. Χ. ο ειδωλολατρικός ναός κατεδαφίζεται με διάταγμα του Μ. Κωνσταντίνου και ύστερα από την ανεύρεση του Τιμίου Σταυρού και των άλλων προσκυνημάτων, με πρόταση του επισκόπου Μακαρίου κτίζεται το 325μ. Χ. ο περίφημος  ναός της Αναστάσεως από τον Μ. Κωνσταντίνο και την μητέρα του Αγία Ελένη. Τα εγκαίνια του ναού έγιναν το 336μ. Χ. από τους επισκόπους που πήραν μέρος στη Σύνοδο της Τύρου.

Το μεγαλοπρεπές τούτο χτίσμα του Μ. Κωνσταντίνου, καταστράφηκε το 614μ. Χ. όταν οι  Πέρσες με βασιλιά το Χοσρόη Β΄, τα Ιεροσόλυμα, κατέστρεψαν το ναό και πήραν μαζί τους σα λάφυρο τον Τίμιο Σταυρό και αιχμάλωτο τον Πατριάρχη Ζαχαρία. Αργότερα ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου Ηράκλειος νίκησε τους Πέρσες και επανέφερε τον Τίμιο Σταυρό στα Ιεροσόλυμα το 629μ. χ. καθώς και τον Πατριάρχη Ζαχαρία. Τον Τίμιο Σταυρό ανύψωσε στο Γολγοθά στις 14 Σεπτεμβρίου.

Το 637μ. Χ. οι Άραβες κυριεύουν τα Ιεροσόλυμα , αλλά οι Άγιοι Τόποι παραμένουν ασφαλείς. Ο Χαλίφης Ομάρ Χαττάμπ με έγγραφο προς τον Πατριάρχη Σωφρόνιο Α΄, αναγνωρίζει και παραχωρεί σ΄ αυτόν τα κεκτημένα δίκαια των Ελλήνων πάνω στα Πανάγια Προσκυνήματα και παραχωρεί στους Έλληνες το περίφημο «Αχτιναμέ».

 Το 1009μ. Χ. ο ναός καταστρέφεται συθέμελα  από το Χαλίφη Χάκεμ. Το 1024 – 48μ. Χ. ύστερα από συνεννόηση μεταξύ αυτοκράτορα Ρωμανού Γ΄ και Χαλίφη Λάχερ, ξανακτίζεται ο ναός με την ενίσχυση των αυτοκρατόρων Μιχαήλ του Παφλαγόνα και Κωνσταντίνου Μονομάχου.

 Το 1099 – 1149μ. Χ. οι Σταυροφόροι κυριεύουν τα Ιεροσόλυμα και κατά διαστήματα επισκευάζουν το ναό. Το 1545μ. Χ. ο Πατριάρχης Γερμανός ανακαίνισε τι Ιερό Κουβούκλιο του Παναγίου Τάφου και κάλυψε τον τρούλο με μολύβι.

 Το 1809μ. Χ. στις 30 Σεπτεμβρίου καταστράφηκε ο ναός. Τον πυρπόλησε ένας Αρμένιος. Αμέσως με πρωτοβουλία του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Πολυκάρπου, άρχισε η ανοικοδόμηση του ναού. Τις εργασίες διηύθυνε ο Έλληνας αρχιτέκτονας Κομνηνός Μυτιληναίος. Το 1834μ. Χ. έγιναν τα εγκαίνια. Το 1867μ. Χ. με δαπάνη των τότε μεγάλων δυνάμεων Ρωσίας, Γαλλίας και Τουρκίας επισκευάστηκε ο μεγάλος τρούλος που έπαθε ζημιές από το σεισμό του 1834μ. Χ.

Το 1953μ Χ. ύστερα από συμφωνία των Εκκλησιών Ιεροσολύμων, Ελλήνων, Λατίνων και Αρμενίων, άρχισε από κοινού η συντήρηση του χριστιανικού αυτού μνημείου και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το καθεστώς που ισχύει σήμερα για το ναό της Αναστάσεως και τα άλλα Πανάγια Προσκυνήματα έχει ρυθμιστεί με την Συνθήκη των Παρισίων του 1856μ. Χ.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

1)    ΖΑΧΑΡΙΟΥ ΚΛ. ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ – ΕΡΕΥΝΗΤΟΥ, Ταξιδεύοντας στην ΑΓΙΑ ΓΗ, ΛΕΜΕΣΟΣ 2008

2)    ΑΝΔΡΕΑ Κ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ – ΘΕΟΛΟΓΟΥ, ΑΚΟΛΟΥΘΟΝΤΑΣ ΤΑ ΒΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΙΑ ΓΗ, Ιεροσόλυμα 2009